Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 21-01-2019 r. – WPI/200000/43/1375/2018

Składki ZUS a karty elektroniczne na posiłki profilaktyczne oraz karty dające możliwość zakupu produktów spożywczych

UZASADNIENIE

W dniu 19 grudnia 2018 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów złożony przez przedsiębiorcę (…). Powyższy wniosek został przez Wnioskodawcę uzupełniony pismem i dnia 8 stycznia 2019 r. doręczonym w dniu 15 stycznia 2019 r.

Opis stanu faktycznego:

U pracodawcy obowiązuje Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy z dnia (…) 1998 r. (dalej: ZUZP). Zgodnie z treścią art. 44 ust. 1 cyt.: „Pracodawca jest zobowiązany wydawać pracownikom zatrudnionym na otwartej przestrzeni w okresie od 1 listopada do 31 marca, a pracownikom zatrudnionym w warunkach szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia w ciągu całego roku, posiłki profilaktyczne lub produkty niezbędne do przygotowania posiłków profilaktycznych z umożliwieniem ich spożycia.” Ust 2 Prawo do posiłku profilaktycznego przysługuje z samego tytułu wykonywania pracy w warunkach określonych w ust. 1 (…) za wszystkie dni przepracowane w poprzednim miesiącu, z wyjątkiem dni urlopowych i chorobowych Ust. 3 Wykaz stanowisk pracy szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych oraz niebezpiecznych są sporządzane przez bhp, zatwierdzane przez Zarząd w uzgodnieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi i Zakładowym Społecznym Inspektorem Pracy.” Ponadto załącznik do układu zawiera zasady określania stopnia szkodliwości, uciążliwości i niebezpieczeństwa pracy oraz przyznawania i wypłacania dodatków 2a pracę w tych warunkach. W załączniku tym określone są prace zaliczane do szkodliwych I uciążliwych za które pracownik nabywa prawo do posiłku profilaktycznego m.in. praca przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych, praca w warunkach narażenia na wibrację ogólną, praca w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stała temperatura efektywna powyżej 25 stopni C lub poniżej 10 stopni C, prace wykonywane w warunkach nadmiernego obciążenia wysiłkiem fizycznym co najmniej 2000 kcal dla mężczyzn i 1200 kcal dla kobiet wymagające wymuszonej pozycji ciała. Katalog prac zaliczanych do szkodliwych i uciążliwych określonych w załączniku do ZUZP praktycznie uprawnia wszystkie stanowiska pracy (wszystkich pracownikowi jakie występują u pracodawcy do prawa do posiłku profilaktycznego. Pracodawca dokonał pomiaru efektywnego wydatku energetycznego organizmu pracowników o którym mowa w § 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów, wydanym na podstawie art. 232 Kodeksu pracy. Na podstawie dokonanego pomiaru wydatku energetycznego tylko część stanowisk pracy u pracodawcy jest uprawniona do posiłków profilaktycznych w myśl § 3 ww. rozporządzenia. Obowiązek wydawania posiłków profilaktycznych pracownikom realizowany jest za pośrednictwem podmiotu zewnętrznego z którym pracodawca zawarł umowę Na podstawie tejże umowy pracownikom wydawane są karty elektroniczne, które zasilane są ze środków pracodawcy, zgodnie z ZUZP za dni przepracowane w warunkach uprawniających do posiłków profilaktycznych. Z uwagi na to, że oddziały pracodawcy umiejscowione są w różnych miastach, jak również z uwagi na brak odpowiedniego zaplecza gastronomicznego umowa z firmą zewnętrzną obsługującą karty, zawiera możliwość wykorzystania przez pracownika środków na zakup posiłku w punktach gastronomicznych Jak również umożliwia zakup produktów spożywczych w celu przyrządzenia posiłków we własnym zakresie. Wykorzystanie karty ograniczone jest: – pracownicy mają prawo korzystania z kart wyłącznie w celu nabycia posiłków profilaktycznych i napojów (gotowe posiłki lub produkty spożywcze) Zgodnie z zapisem w umowie zabronione jest nabywanie innych produktów lub usług niż wskazane wyżej przy użyciu karty, (umieszczony jest zapis na karcie zakaz płatności kartą za alkohol i wyroby tytoniowe). – karty mogą być wykorzystywane wyłączne w wybranych punktach oferujących produkty żywnościowe lub usługi związane z przygotowaniem posiłków (restauracje, sklepy spożywcze), z karty może korzystać wyłącznie osoba, której karta została przydzielona, w szczególności niedopuszczalne jest przekazywanie karty innym osobom lub przekazywanie innym osobom towarów lub usług nabytych na podstawie karty. – nie ma możliwości wypłacania w żaden sposób środków znajdujących się na karcie, nie ma możliwości uzyskania ekwiwalentu w jakiejkolwiek formie w przypadku niewykorzystania środków znajdujących się na karcie.

Własne stanowisko Wnioskodawcy w sprawie:

W ocenie wnioskodawcy, przy obowiązujących zapisach ZUZP oraz w związku z przeprowadzonym badaniem wydatku energetycznego zgodnie 2 Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów, występują dwa niezależne stany prawne w odniesieniu do ustalenia podstawy wymiaru składek – pracownicy uprawnieni do posiłku profilaktycznego zgodnie z ZUZP u których stwierdzono wydatek energetyczny o którym mowa w ww. rozporządzeniu zastosowanie winien mieć § 2 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, który stanowi, że podstawy wymiaru składek nie stanowią wartości świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych, – pracownicy uprawnieni do posiłków na podstawie ZUZP, jednocześnie nie będący uprawnieni do tych posiłków na podstawie przepisów rozporządzenia w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów, w tym przypadku brak jest możliwości zastosowania § 2 ust. 11 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalne| z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z uwagi na charakter realizowanych bonów (możliwość zakupu produktów spożywczych, a nie tylko samych posiłków) i składki powinny być odprowadzane od całości kwoty. W odniesieniu do powyższego stanu faktycznego Wnioskodawca prosi o wydanie interpretacji nt. realizacji przez Pracodawcę posiłków profilaktycznych w formie kart elektronicznych do w/wym. Dwóch niezależnych stanów prawnych w odniesieniu do ustalenia podstawy wymiaru składek.

Pismem z dnia 03 stycznia 2019 r. Oddział wezwał Wnioskodawcę o uzupełnienie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej złożonego w dniu 19 grudnia 2018 r. poprzez wskazanie:

• Czy wartość kart na posiłki profilaktyczne udostępnianych przez Spółkę pracownikom uprawnionych do otrzymywania tych posiłków oraz kart na posiłki dla pracowników nieuprawnionych do otrzymywania posiłków profilaktycznych będzie stanowić dla nich przychód ze stosunku pracy w myśl przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 200 ze zm.).

W odpowiedzi na powyższe wezwanie pismem z dnia 8 stycznia 2019 r. doręczonym w dniu 15 stycznia 2019 r Wnioskodawca wskazał: Wartość kart na posiłki profilaktyczne udostępniane przez Spółkę pracownikom uprawnionym do otrzymywania tych posiłków oraz kort no posiłki dla pracowników nieuprawnionych do otrzymywania posiłków profilaktycznych będzie stanowić przychód ze stosunku procy w myśl przepisów ustawy z dnia 2 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz U. z 2018 r. poz. 200 ze zm.).

Jednocześnie zdaniem Wnioskodawcy wartość kort no posiłki profilaktyczne udostępnianych przez Spółkę pracownikom uprawnionym do otrzymywania tych posiłków korzystać będzie ze zwolnienia z podatku na podstawie art. 21 ust 1 pkt 11 i 11b ww. ustawy.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W mysi ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r o systemie ubezpieczeń społecznych. Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych I Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek

Zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenie Ministra Pracy I Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1949). Stosownie do treści art. 18 ust. l i ust. 2 w związku z art. 4 pkt 9 ww. ustawy oraz § 1 wskazanego rozporządzenia, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 7018 r. poz. 1509 ze zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Katalog przychodów nie stanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty we wskazanym rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 tegoż rozporządzenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączono wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za to świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Aby skorzystać ze zwolnienia na podstawie zaprezentowanego wyżej przepisu, wartość świadczeń rzeczowych oraz możliwość wypłaty z tego tytułu ekwiwalentów musi wynikać i przepisów o bhp. W razie gdy pracodawca wydaje pracownikom świadczenia rzeczowe lub wypłaci z tego tytułu ekwiwalent, a obowiązek taki nie wynika po stronie pracodawcy z przepisów o bhp, wartości te obowiązany jest doliczyć do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie stanowią również wydane pracownikom bony, talony, kupony lub Inne dowody uprawniające do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych – jeżeli obowiązek wydania tych produktów wynika z przepisów o bhp.

Ponadto w myśl art. 232 Kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania jakie powinny spełniać, a także przypadki I warunki ich wydawania zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. nr 60, poz. 279). Jeżeli pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków profilaktycznych ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, może zapewnić w czasie pracy; korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych; przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów.

W konsekwencji, uznać należy za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości udostępnionego pracownikom Wnioskodawcy świadczenia w postaci kart na posiłki profilaktyczne, w sytuacji gdy pracodawca mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Odnosząc się do drugiego stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej należy wskazać, że w myśl § 2 ust. 1 pkt 11 wyżej cytowanego rozporządzenia, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączona jest wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnionych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 190 złotych

W przypadku, o którym mowa w powyższym przepisie, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączona będzie wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnionych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 190 zł. Na podstawie punktu 11 powołanego rozporządzenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne l rentowe możliwe będzie wyłączenie Kuponów żywieniowych o wartości do 190 zł uprawniających wyłącznie do wymiany na posiłek w placówkach gastronomiczno – restauracyjnych, barach, punktach gastronomicznych, stołówkach. Kupony żywieniowe mogą być realizowane wyłącznie w placówkach gastronomicznych oferujących posiłki w formie gotowych do spożycia dan.

Potwierdzeniem powyższego może być treść wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 września 2013 r. (sygn II UK 74/13), zgodnie z którym „bony (talony lub kupony) żywnościowe (żywieniowe) uprawniające do nabycia posiłków lub artykułów spożywczych w zakładach zbiorowego żywienia lub sieciach (placówkach) handlowych (…) nie podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na pracownicze ubezpieczenia emerytalne i rentowe w rozumieniu § 2 pkt 11 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r ” Sąd Najwyższy zaznaczył również w powyższym wyroku, iż „wywołujący kontrowersje interpretacyjne przepis podlega ścisłej wykładni adekwatnej do jego wyjątkowego (szczególnego) charakteru prawnego, która w pierwszym rzędzie powinna odpowiadać językowemu i gramatycznemu brzmieniu spornego przepisu. Nie pozostawia on wątpliwości, że wyłączeniu z podstawy wymiaru składek podlega wyłącznie wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikowi do spożycia, które znajdują się w stanie nadającym się do tego celu (spożycia) w miejscu i czasie pracy u zainteresowanego pracodawcy (wnioskodawcy). Tych wymagań nie spełniają bony żywnościowe (żywieniowe), które miałyby być przyznawane wszystkim pracownikom do zrealizowania we wskazanych im licznych punktach gastronomicznych lub sieciach (Jednostkach) handlowych, które oferują w zamian rozmaite produkty.”

Powyższe podziela również Sąd Najwyższy w wyroku 2 dnia 24 września 2015 r. sygn.. akt I UK 205/15, gdzie zaznaczył, że „(…) w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 1998 r. ustawodawca nie zawarł definicji legalnej pojęcia „posiłek”, ale brak takiej definicji ustawowej nie uprawnia do przyjęcia, że „posiłek” jest tożsamy z „produktem spożywczym”. „Produktem spożywczym” jest, jak zaznacza Sąd, z całą pewnością makaron, kasza, mąka, drożdże, które nie nadają się do bezpośredniego spożycia, a więc nie każdy produkt spożywczy może być potraktowany jako posiłek. Stąd istotne jest, aby bony udostępniane pracownikom na podstawie § 2 pkt 11 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. uprawniały pracowników do otrzymania posiłku w postaci gotowej, przetworzonej, a nie do nabywania produktów spożywczych służących do jego przygotowania.

W wyżej przytoczonym wyroku Sąd Najwyższy stwierdza, iż do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe należy zaliczyć wartość bonów żywieniowych, które uprawniają do nabywania produktów spożywczych, bowiem na podstawie § 2 pkt 11 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. zwolnione z oskładkowania są wyłącznie wartości bonów uprawniających do spożycia posiłku, który nadaje się do tego celu w miejscu i czasie pracy zainteresowanego pracodawcy (w stołówkach, barach, punktach gastronomicznych)

A zatem, uznać należy za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w przedmiocie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wartości udostępnianych pracownikom kart elektronicznych dających możliwość zakupu posiłków jak również zakupu produktów spożywczych.

źródło: https://bip.zus.pl

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję